Edukacja 4.0.
Podpowiadamy, jak przygotować uczniów do wymogów zawodów przyszłości.
Najnowsze badania naukowe sygnalizują, że najbliższe lata w segmencie edukacji będą przełomowe. Wynika z nich, że pokolenie Uczniów, aktualnie uczęszczających do szkół stanie przed wyzwaniem wykonywania zawodu, jakiego jeszcze nie znamy.
W grudniu 2017 roku został opublikowany raport Horizon Report 2017 K-12 Edition, w którym znalazły się przewidywane kierunki zmian w edukacji oraz kluczowe trendy w oświacie. Jako takie uznane zostały:
– kodowanie i programowanie,
– rozwój koncepcji kształcenia w modelu edukacji STEAM (science, technology, engineering, art, mathematics)
– przekształcanie przestrzeni szkolnych,
– rozpowszechnianie kultury innowacji w szkołach,
– rozwój koncepcji głębokiego myślenia.
Wyniki powyższego raportu, potwierdzają kolejne badania, przeprowadzone w 2018 roku przez PFR i Google pt. Kompetencje Przyszłości – jak je kształtować w elastycznym ekosystemie edukacyjnym. Tutaj wśród najważniejszych kompetencji przyszłości znalazły się kompetencje techniczne i cyfrowe, elastyczność poznawcza, kreatywność oraz umiejętność rozwiązywania złożonych problemów.
Można zatem postawić wniosek, że wyzwania jakie stoją przed Edukacją 4.0. polegają na zapewnieniu Uczniom dostępu do innowacyjnych technologii, które umożliwią rozwój kompetencji edukacji przyszłości.
W tym miejscu należy zadać sobie pytanie: jakie działania powinna podjąć szkoła, aby przygotować Uczniów do wykonywania zawodów przyszłości? Jakich przedmiotów należy nauczać i na które z nich postawić szczególny nacisk? W jaki sposób rozwijać te umiejętności w praktyce?
Najważniejszym elementem, na którym należy oprzeć cały proces nauczania i uczenia się polega na zaangażowaniu Uczniów w proces Uczenia się. To oni mają być sprawcami, twórcami, pomysłodawcami. W myśl tej zasady działa powszechnie znany model nauczania tak zwanej „odwróconej klasy”. Koncepcja nauczania odwróconej klasy bazuje na potrzebach Ucznia, zwiększając w ten sposób autonomię Ucznia oraz poziom zaangażowania w lekcję. Dodatkowo, mając bezpośredni dostęp do nowoczesnych technologii, Uczniowie stoją przed szansą zdobycia zupełnie nowych umiejętności, które mogą okazać się niezbędne w przyszłości.
Rola nauczyciela również powinna ulec zmianie. Nauczyciel ma spełniać rolę przewodnika, mentora, który doradzi i podpowie, lecz nie będzie wskazywał konkretnego, gotowego rozwiązania. Takie podejście pozwoli Uczniowi samodzielnie odnaleźć rozwiązanie metodą prób i błędów.
Kluczowym elementem Edukacji 4.0. jest nauka kodowania i programowania. Powinna ona odbywać się poprzez realizację interaktywnych zadań i wyzwań stawianych przez Ucznia w formie zabawy. Uczniowie muszą mieć stawiane przed sobą praktyczne problemy do rozwiązania, które będą nawiązywać do realnych sytuacji życia codziennego i prawdziwych doświadczeń.
Aby możliwe było prowadzenie lekcji w duchu edukacji 4.0. Uczniowie powinni mieć swobodny dostęp między innymi do: robotów do programowania, tablic interaktywnych oraz mobilnych urządzeń, umożliwiających tworzenie algorytmów i pisanie złożonych programów.
Należy pamiętać, aby wspierać Uczniów w rozwijaniu kluczowych kompetencji edukacji jutra. Warto, aby odbywało się to podczas różnorodnych zajęć, które będą występować ze sobą w korelacji. Będą ze sobą połączone i wzajemnie się uzupełniały. Dokładnie tak działa edukacja w modelu STREAM Science, Technologies, Robotics, Engineering, Arts, Mathematics. W tej koncepcji Uczniowie przez własne działania poznawcze samodzielnie poszukują rozwiązań wykorzystując wiedzę z kilku różnych obszarów. Budowana w ten sposób „elastyczność poznawcza”, pozwoli młodemu pokoleniu zdobywać nowe umiejętności i pożądane kompetencje w ich dorosłym życiu.
Jako podsumowanie zacytuję słowa Jeana Piaget’a, który trafnie opisuje działania jakie należy podejmować w obecnym systemie oświaty:
„Wszystko to, co robimy za lub dla dziecka, pozbawia go możliwości zrobienia tego samemu”.
Rozwijając tą myśl, pamiętajmy, że najważniejszym narzędziem, jakie sam Nauczyciel i ogólnie mówiąc system oświaty można dać uczniom jest prawo do samodzielnego poznawania świata i nabywania własnych doświadczeń. Zdobywanie doświadczeń, które ma się odbywać w oparciu o zastosowanie nowoczesnych pomocy dydaktycznych czy edukacyjnych robotów. W tym miejscu warto wyróżnić innowacyjną pomoc dydaktyczną, która nieustannie zyskuje uznanie dydaktyków, jest nią polski robot edukacyjny Photon. Photon zawiera specjalnie aplikacje edukacyjne i jest zintegrowany z większością urządzeń dostępnych w szkole. Niewątpliwą zaletą robota jest to, że jest narzędziem pozwalającym realizować podstawę programową na różnych etapach edukacji, zarówno w przedszkolu, szkole podstawowej, jak i w szkole średniej. Robot edukacyjny Photon poza samym robotem zawiera w zestawie pakiet scenariuszy zajęć gotowych do wykorzystania podczas lekcji związanych z programowaniem, lecz także i w pozostałych przedmiotach ścisłych, a także nawet do zajęć językowych i ruchowych. Zajęcia z wykorzystaniem robota edukacyjnego Photon są kluczem do odkrywania własnego potencjału i rozwijania talentów, które mogą okazać się kluczowe na przyszłym runku pracy.
Opracowała:
Urszula Krakowska – koordynator warsztatów, konferencji i spotkań dla pracowników oświaty, dyrektorów i nauczycieli w segmencie przedszkole i edukacja wczesnoszkolna.