Czy moje dziecko może być uzależnione od komputera i telefonu?

Gry komputerowe, konsole, internet …. rozsądnie i z umiarem

Każde zachowanie sprawiające przyjemność, nawet mające negatywne następstwa, może stać się uzależnieniem. Osoba uzależniona nie jest w stanie zaprzestać danego działania, poświęca na nie coraz więcej czasu, traci kontrolę nad swoim zachowaniem. Zwykle zaprzecza problemowi, a niemożność wykonywania czynności uzależniającej powoduje wystąpienie objawów somatyczno-psychicznych. Odpowiedź na zadane w tytule artykułu pytanie jest zatem twierdząca. Liczba osób uzależnionych od komputerów, telefonów rośnie ze względu na coraz większą ich dostępność oraz aprobatę społeczną. Granie zagłusza samotność, nudę, niepokój. Wpływa na mózg – prowadzi do uwolnienia dopaminy, kortyzolu i adrenaliny, przez co osiąga się stan euforii, ale jednocześnie – spada zdolność oceny, podejmowania decyzji, efektywnej pracy.

Po czym rodzic i nauczyciel może rozpoznać, że dziecko jest uzależnione? Niepokojące objawy to:

• ciągłe myślenie lub mówienie o komputerze i internecie (co się robiło w sieci, co będzie się robić po zalogowaniu); dziecko bardzo dużo rozmawia o grach, „marzy” by „wejść” w grę lub odgrywa jej bohaterów;
• posługiwanie się w realnych rozmowach słowami, skrótami używanymi podczas rozmów online;
• nadmierna euforia i ekscytacja w czasie korzystania z komputera;
• potrzeba zwiększania ilości czasu spędzanego przed monitorem komputera; chęć grania coraz więcej;
• brak kontroli – dziecku wydaje się, że grało tylko przez pół godziny, a spędziło przed komputerem dużo więcej czasu; nie potrafi również przewidzieć, ile minut będzie grało;
• nieudane próby kontrolowania, ograniczania lub zaprzestania korzystania z komputera – dziecko nie dotrzymuje umów, reaguje złością na zwracaną uwagę; okłamuje najbliższych, by ukryć prawdę, ile czasu spędziło się przed komputerem
• zaprzeczanie niekorzystnym następstwom grania, dziecko próbuje je racjonalizować i minimalizować, neguje istnienie problemu („przecież każdy korzysta z komputera”)
• pogarszanie relacji z rodzicami, rodzeństwem i przyjaciółmi, izolowanie się od rówieśników;
• poszukiwanie wirtualnych przyjaciół;
• wycofywanie z hobby, które istniało w świecie realnym; dziecko zamiast pójść na basen, tańce itp. woli surfować po internecie;
• zaniedbywanie codziennych zajęć i obowiązków (jedzenie przy komputerze, zapominanie o odrobieniu lekcji, zbyt mało snu);
• dziecko coraz częściej przejawia niepokój, drażliwość, przygnębienie (kiedy nie gra, czuje się źle); może mieć poczucie winy, bezsilności;
• utrzymywanie się labilności emocjonalnej, podwyższonego poziomu lęku;
• pojawienie się problemów z zasypianiem, spanie w innych niż dawniej godzinach, częste wybudzanie się w ciągu nocy;
• wystąpienie objawów somatycznych np. zespołu cieśni nadgarstka, dolegliwości bólowych głowy i kręgosłupa, przemęczenie wzroku, zmiana wagi ciała;
• pojawienie się trudności z nauką, pogarszanie ocen;
• nasilanie się kłopotów z koncentracją uwagi podczas lekcji, odrabiania prac domowych;
• zachowania agresywne wobec rówieśników i dorosłych;
• opuszczanie zajęć szkolnych;
• angażowanie się przy użyciu komputera w aktywności, które nie spotkałyby się                  z aprobatą bliskich, np. odwiedzanie stron pornograficznych;
• podkradanie pieniędzy lub przeznaczanie kieszonkowego na opłaty za logowanie się na stronach płatnych, kupowanie gier komputerowych.

Opracowała mgr Dorota Szwugier – pedagog i terapeuta

• Pedagog Wieku Dziecięcego – nauczyciel nauczania przedszkolnego i wczesnoszkolnego;
• specjalista Pedagogiki Leczniczej;
• specjalista Pedagogiki Wspierającej;
• zarządzanie oświatą – Wyższa Szkoła Edukacji Zdrowotnej i Nauk Społecznych w Łodzi;