Po ukończeniu przedszkola, dziarskim krokiem wkroczyłam w mury szkoły podstawowej, pełna zapału i entuzjazmu oczekiwałam, że będę poznawała świat. Niestety szkolny świat nie chciał poznać, tudzież zrozumieć mnie. Zostałam posadzona w szkolnej ławie i tak miałam już siedzieć przez kolejne 8, 4 i 5 lat. Właśnie wtedy postanowiłam, że zrobię wszystko, by każdy z Użytkowników przestrzeni szkolnej mógł czuć się w niej dobrze.
„Narysujcie nudę” – taki temat w ramach projektu badawczego, mieli opracować uczniowie. Okazało się, że wśród najmłodszych uczniów nuda w ogóle nie była utożsamiana ze szkołą. Jednak już w pracach uczniów klas III-IV i wyżej powtarzalnym elementem rysunków były ławki szkolne ustawione w rzędach.
Źródło: http://wyborcza.pl/7,75398,22517134,lek-nnude-rozruszac-szkole.html
Miejsce, w którym przebywamy ma ogromny wpływ na nasze samopoczucie. Przestrzeń, która nas otacza, może wyzwalać nasz potencjał i zachęcać do podejmowania działań, albo skutecznie go ograniczać.
Kwestia ta jest szczególnie ważna, dlatego w tym artykule chcę uwrażliwić Państwa na postrzeganie przestrzeni, jako Waszego sprzymierzeńca w procesie dydaktycznym. Zaproponuję i zaproszę Was do podjęcia takich działań, które wyzwolą ciekawość w Waszych uczniach, a tym samym otworzą ich umysły na doświadczanie, poznawanie, zdobywanie i przyswajanie wiedzy.
Wyniki dużego projektu badawczego Uniwersytetu Waldena, obejmującego inicjatywy szkól w 11 krajach z całego świata, wykazują, że dobry projekt szkoły może poprawić samopoczucie oraz interakcje społeczne, które z kolei związane są z wyższą oceną wyników ucznia.
Źródło: http://meritum.mscdn.pl/meritum/moduly/egzempl/28/28_12_abc.pdf
Zacznij od włączenia swoich uczniów w proces tworzenia przestrzeni, zadaj im proste pytania:
- Po co każdego dnia tutaj przychodzą?
- Jak się tutaj czują?
- Co musi się tu zmienić, by poczuli się dobrze (lub w zależność od odpowiedzi jeszcze lepiej)?
W tym zadaniu ważne jest, by uczniowie uświadomili sobie, że szkoła jest dla nich ważna, że to jest ich czas, że są odpowiedzialni za to, jak ten czas spożytkują. To, co powinni poczuć, to odpowiedzialność i sprawczość. Poczucie sprawczości decyduje o podjęciu określonego działania, o wysiłku wkładanym w jego wykonanie, o wytrwałości, wpływa na mobilizację naszych zasobów, byśmy mogli sprostać wymaganiom i pokonać stojące przed nami przeszkody.
Zastąp nauczanie przez nauczyciela uczeniem się przez ucznia
Praktyki pokazują, że kiedy to przestrzeń dostosowuje się do uczniów, a nie uczniowie do przestrzeni, możemy być świadkami prawdziwie skutecznego procesu uczenia się. Otwartość i uważność na potrzeby uczniów jest tu kluczowa.
Traktując przestrzeń jako skuteczne narzędzie w edukacji, zwracajmy uwagę, by odchodzić od kultury „pouczania i odpytywania” przy tablicy na rzecz kreowania kultury „uczenia się” samodzielnie: przez odkrywanie i doświadczanie wiedzy, a także uczenia się od siebie nawzajem: przez obserwację, współpracę i aktywną komunikację. Jeśli wspólnie z uczniami będziemy przygotowywali otwarte środowisko edukacyjne sprzyjające podejmowaniu tych aktywności, to wychowamy grupę młodych ludzi o otwartych umysłach, posiadających umiejętność aktywnego słuchania, komunikowania się, obserwacji i formułowania wniosków.
Zadbaj o reaktywację przestrzeni wspólnych. Nowe podejście do edukacyjnej roli korytarza, szatni i stołówki sprzyja budowaniu więzi i nawiązywaniu relacji.
Wykorzystuj w swoich działaniach dobre praktyki. Pamiętaj chociażby o dewizie Marii Montessori: „tworzenie osobowości rozwija się poprzez interakcję z otoczeniem”.
Niweluj czynniki, które dezorganizują lub ograniczają procesy uczenia się, np. hałas. Zadbaj o materiały pochłaniające dźwięk, które zapobiegają nadmiernemu natężeniu hałasu. Pamiętajmy, że każda szkoła pracuje w dwóch podstawowych trybach: trybie zajęć i trybie przerw. Kluczowym jest, aby obydwa te tryby uwzględniać w przygotowaniu przestrzeni.
Dobrze przygotowana przestrzeń będzie zachęcała do podejmowania aktywności także dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. To bardzo ważne, by dzieci z dysfunkcjami były włączane do edukacji, a dostępna przestrzeń jest bardzo ważnym elementem to procesu.
Więcej informacji na temat budowania przestrzeni, wyposażenia pracowni szkolnych, pozyskiwania środków, projektów i programów edukacyjnych inspiracji, praktycznych rozwiązań narzędzi, innowacyjnych pomocy dydaktycznych uzyskasz na Konferencji
Zapraszam serdecznie
Agnieszka Skorodzień
Pedagog, doradca zawodowy, ekspert Akademii Bambino, mgr filologii polskiej, nauczyciel mianowany, absolwent studiów podyplomowych Job Coaching: doradztwo zawodowe, edukacyjne i coaching kariery, dyrektor ds. marketingu i edukacji w firmie Moje Bambino, twórca projektu konferencji Edukacyjnych Integracja dla Edukacji