Zabawy manipulacyjne i spontaniczne dotykanie swojego ciała przez dzieci od najmłodszych miesięcy są bardzo cennym i ważnym elementem w życiu dziecka
Dzieci kilkumiesięczne oglądają swoje rączki i obserwują ich ruch. Z ciekawością poznają je wkładając paluszki, rączki do buzi. Zabawy paluszkowe znane są już od wielu lat, ale nie cieszą się taką spontanicznością i zainteresowaniem. Tego typu zabawy bardzo dobrze wpływają na wielostronny rozwój dziecka. W obecnych czasach dzieci ćwiczą swoje palce korzystając z urządzeń elektrotechnicznych: smartfon, telefon, tablet, komputer. Nie jest to dobra droga do rozwijania czynności piśmienniczych czy manipulacyjnych oraz umiejętności w nawiązywaniu kontaktów interpersonalnych.
Ważne jest, aby podczas zabaw paluszkowych była osoba, która pokieruje tak, by dać poczucie bezpieczeństwa w poznawaniu jego najbliższego otoczenia, zaczynając od swojego ciała. Dlatego bardzo ważnym elementem rozwoju młodego człowieka od najmłodszych lat jest stymulowanie całego ciała, dłoni i paluszków. Na początku dzieci mogą być bierne podczas zabaw, ale codzienne zabawy spowodują, że same zaczną domagać się ich. Istotną sprawą jest to , że zabawa ma charakter dobrowolności, nie zmuszamy do zabawy. Powinna odbywać się w poczuciu bezpieczeństwa, życzliwej i przyjaznej atmosferze. Uśmiech i radość dziecka jest bardzo ważnym elementem w jego rozwoju. Zabawy paluszkowe powinny być radosne, śmieszne, które nie powodują uczucia smutku, złości, niepewności czy lęku. Zadaniem rodzica/opiekuna jest odpowiednio dobrać zabawy paluszkowe do swoich dzieci/podopiecznych. Warto pamiętać, że wierszyki należy recytować z odpowiednią intonacją, radością i zaciekawieniem – co będzie dalej.
Ważną zaletą zabaw paluszkowych jest to, że możemy bawić się nimi wszędzie i nie potrzeba żadnych pomocy. Możemy je wykorzystywać w różnych sytuacjach i miejscach.
Jakie są zalety wykorzystywania zabaw paluszkowych?
- ćwiczą koncentrację i umiejętności skupienia uwagi
- ćwiczą swoją pamięć
- poznają świat poprzez zmysł dotyku
- doskonalą zdolności manualne
- poznają swoje ciało
- rozwijają zdolność wykonywania precyzyjnych ruchów (m.ni.: czynności samoobsługowe, rysowanie, malowanie, pisanie)
- wpływają na rozwój mowy
- wzbogacają zasób słownictwa
- uczą więzi emocjonalnej
- uczą komunikowania się między rozmówcami/bawiącymi się, czyli tzw. dialogu
- dają poczucie bezpieczeństwa i bliskości z drugą osobą/osobami
Zabawy paluszkowe są świetnym pomysłem na spędzenie wolnego czasu, w różnych miejscach ze swoim dzieckiem/podopiecznym/uczniem.
Bardzo ciekawe zabawy zawarte są w pozycji książkowej Krzysztofa Sąsiadka
- „Zabawy paluszkowe”
PRZYKŁADY ZABAW PALUSZKOWYCH:
- GROTA MISIA
Tu jest grota. (pokaż pięść)
W środku miś (zegnij kciuk i wsadź pod złożone palce)
Proszę, misiu, na dwór wyjdź (zastukaj w pięść)
O! Wyszedł miś. (wysuń kciuk)
- IDZIE MYSZKA
Idzie myszka do braciszka (prowadzimy palce po ręce dziecka)
Tu wskoczyła (szybko wsuwamy palec za kołnierz lub pod koszulkę)
Tu się skryła. (wsuwamy rękę w rękaw)
- CZŁONKOWIE RODZINY DZIECKA
Zabawa polega na głaskaniu/dotykaniu kolejno wszystkich paluszków dziecka. Zaczynamy od kciuka, potem kolejno palec wskazujący, środkowy, serdeczny i mały.
Ten paluszek to jest dziadziuś, (kciuk)
a ten obok to babunia, (wskazujący)
Ten paluszek to jest tatuś, (środkowy)
a ten obok to mamunia. (serdeczny)
A ten to dziecinka mała ……(tu pada imię dziecka – mały palec)
I jest rodzinka cała (zamykamy rączkę dziecka w piąstkę).
- CZAPLA
Chodziła czapla po desce. (wolno maszerujemy dłońmi lub palcami po wyciągniętej rączce
dziecka lub plecach bądź brzuszku)
Opowiedzieć ci jeszcze? (rysujemy palcem znak zapytania na rączce, plecach lub brzuszku
Dziecka, zabawę możemy powtarzać ile chcemy)
BAWMY SIĘ Z DZIEĆMI OD NAJWCZEŚNIEJSZYCH DNI
I POŚWIĘCAJMY IM JAK NAJWIĘCEJ SPĘDZONYCH RAZEM CHWIL !!!
mgr Dorota Szwugier
Na rynku edukacyjnym dostępnych jest bardzo dużo produktów przeznaczonych do stymulowania motoryki małej. Rozpoczynając od najprostszych zabawek przez skomplikowane tory i przybijanki.
Podstawowym rodzajem pomocy dydaktycznej przeznaczonej do stymulowania tego obszaru są różnego rodzaju labirynty. Na przykład przedstawiony przeze mnie poniżej – Tor z kulką. Zabawy z labiryntami polegają na poruszaniu umieszczonej w środku zabawki kuleczki po torze. Dziecko musi na tyle precyzyjnie kierować kuleczka, by nie wypadła ona z toru i by udało mu się przemieścić kulkę przez całą wyznaczoną trasę. Zabawa usprawnia motorykę rąk i ćwiczy koordynację wzrokowo-ruchową.
Kolejna propozycja, która najlepiej sprawdzi się w przypadku nieco starszych dzieci, choć z powodzeniem wykorzystacie ją też w pracy z dziećmi od 4 roku życia jest zabawka edukacyjna – paluszek. Gra polega na układaniu pewnego rodzaju wzorów przedstawionych na obrazku poprzez przesuwanie kulek umieszczonych w pudełku, przez otwory w spodniej części pojemnika. Dziecko grając w grę edukacyjną paluszek ma okazję do pracy nad zaburzeniami w sferach percepcji wzrokowej, motorycznej oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej. Gra pozwala również na doskonalenie zdolności manualnych, ćwiczenia koncentracji uwagi oraz rozwój kreatywności dziecka.
I ostatni z prezentowanych przeze mnie produktów usprawniających małą motorykę to Słomki konstrukcyjne, potocznie nazywane klockami BAMP, które już kolejny sezon podbijają serca dzieci. Klocki BAMP składają się z zestaw słomek oraz łączników, pozwalających na łatwe i wielokrotne łączenie słomek ze sobą. Dzięki temu przed dziećmi otwiera się droga do tworzenia różnych figur i konstrukcji! Niesamowita pomoc, która rozwija kreatywność na najwyższym poziomie. A konieczność łączenia ze sobą łączników wraz ze słomkami w sposób nieświadomy przez dziecko wymusza wykonywanie precyzyjnych, dokładnych ruchów.
Opracowała:
Dorota Szwugier