Zaburzenia przetwarzania słuchowego [APD] u dzieci – podstawowe informacje

Zaburzenie przetwarzania słuchowego(Auditory Processing Disorder – APD) są  złożonym problemem.  Diagnozą i terapią APD zajmuje się audiolog i logopeda, a jeśli to konieczne również psycholog.

Mechanizm przetwarzania informacji słuchowej to sposób w jaki  mózg rozpoznaje i interpretuje dźwięki.  Bodziec dźwiękowy  może być jednak zniekształcony lub  nie w pełni wykorzystany przez ośrodki korowe , co powoduje zaburzenie otrzymanej informacji słuchowej. Dzieci z ADP dobrze rozpoznają natężenie dźwięku, ich słuch fizjologiczny jest prawidłowy.  Ale mimo to mogą mieć trudności z :

• odróżnianie dźwięków o podobnych częstotliwościach (np. ś-sz),
• wszelkich aspektów „obróbki” czasowej sygnału, takich jak:
  • odróżnianie dźwięków o podobnej długości,
  • percepcja kolejności dźwięków (k -o-t, k-t-o),
  • maskowanie (gdy dźwięki np. mowy „nachodzą na siebie”, zlewają się),
  • integracja czasowa (składanie sygnałów np. głosek lub sylab w całość, jaką jest wyraz).

Osoby, u których występują  zaburzenia przetwarzania słuchowego mogą mieć problemy z:

• rozumieniem mowy w hałasie (np. w klasie szkolnej, na ulicy),
• rozumieniem mowy zniekształconej (pogłos w pomieszczeniu, mało wyrazista artykulacja rozmówcy),
• rozumieniem dłuższych wypowiedzi, pytań, instrukcji,
• uczeniem się w oparciu o słuch,
• nauką języka obcego,
• zapamiętywaniem informacji podawanych drogą słuchową,
• robieniem notatek ze słuchu,
• utrzymaniem uwagi na zadaniu,
• kierowaniem, utrzymywaniem oraz podzielnością uwagi słuchowej, zwłaszcza, jeśli w tle słychać inne dźwięki.

Ponad to dzieci te:

• mają opóźnione reakcję na bodziec słuchowy/werbalny (nawet do kilku sekund) związane z powolnym przetwarzaniem usłyszanego sygnału,
• często proszą o powtórzenie wypowiedzi,
• z powodu wkładania dużego wysiłku w koncentrację na bodźcach słuchowych szybko się męczą.

Zaburzenia przetwarzania słuchowego mogą wpłynąć na:

• rozwój mowy,
• kompetencje komunikacyjne,
• opanowanie umiejętności czytania i pisania,
• funkcjonowanie emocjonalno – społeczne.

Opr. Marzena Walkowiak

A jeśli masz ochotę pracować wraz z dziećmi w warunkach domowych, lub jesteś terapeutą, który poszukuje ciekawych narzędzi do wykorzystania w pracy, zachęcam do zapoznania się z pomocą edukacyjną „Słuchaj z Bambikiem”.

Jest to program terapeutyczny zawierający zestaw ćwiczeń rozwijających uwagę i pamięć słuchową oraz umiejętność identyfikowania i różnicowania dźwięków. Stosując „Słuchaj z Bambikiem” dziecko rozwija zdolności, które warunkują prawidłową naukę czytania i pisania, kształtowanie się prawidłowej wymowy, sprawności językowych a w późniejszym czasie na opanowanie funkcji fonologicznych.

Pomoc została zaprojektowana w ten sposób, by terapeuta mógł ją wykorzystywać w pracy zarówno z  najmłodszymi dziećmi, jak i ze starszymi, wraz z rozwojem ich umiejętności na zasadzie stopniowania trudności. Program przybiera ciekawą formę graficzną i jest bardzo dobrze przyswajalny przez najmłodsze dzieci.

Zebrane w nim ćwiczenia stanowią doskonałe narzędzie do stymulacji wyższych funkcji słuchowych w terapii dzieci z opóźnionym rozwojem mowy, z afazją dziecięcą, dysleksją, z zaburzeniami słuchu, autyzmem, a przede wszystkim z zaburzeniami przetwarzania słuchowego [APD].

Kolejną propozycją sprawdzonej pomocy dydaktycznej przeznaczonej do ćwiczeń percepcji słuchowej jest „Słyszę, widzę i wymawiam. Ćwiczenia kinestezji artykulacyjnej”.  Jest to pomoc, która została stworzona z myślą o zastosowaniu przez dzieci: z zaburzeniami artykulacji w zakresie ćwiczonych głosek, obniżoną sprawnością motoryczną narządów artykulacyjnych, trudnościami w czytaniu i pisaniu. Jest to narządzie, które z powodzeniem można stosować również ćwicząc z dziećmi z afazją, niedosłuchem czy autyzmem.

Słyszę, widzę i wymawiam. Ćwiczenia kinestezji artykulacyjnej, to pomoc dydaktyczna skierowana dla dzieci w wieku od 4 lat, przeznaczona do ćwiczeń kinestezji artykulacyjnej w zakresie głosek środkowojęzykowych (ś/si; ź, zi; ć, ci; dź/dzi) przedniojęzykowo-zębowych (s, z, c, dz) i przedniojęzykowo-dziąsłowych (sz, ż/rz,cz, dż) u osób, które prawidłowo wymawiają każdą z tych głosek w izolacji, sylabach, wyrazach, lecz mają problem z ich identyfikowaniem słuchowym, różnicowaniem w mowie, a także z przyporządkowaniem określonym dźwiękom odpowiednich liter.

Odpowiednio ukształtowana kinestezja artykulacyjna ma ogromny wpływ na wiele późniejszych zdolności dziecka, przede wszystkim na opanowanie przez dziecko umiejętności czytania.

Pomoc edukacyjna została opracowana w ten sposób, że danej grupie głosek został przyporządkowany symbol i kolor ułatwiający dziecku zapamiętanie układu narządów artykulacyjnych odpowiadający tymże głoskom oraz dodatkowo symbol dźwięczności /bezdźwięczności istotny dla dzieci, które mogą mieć problem z różnicowaniem głosek dźwięcznych/bezdźwięcznych.