PODPOWIEDZI DLA RODZICÓW – Jak „przetrwać” odrabianie lekcji z dzieckiem na pierwszym etapie edukacji szkolnej?

Zapraszam do zapoznania się z eksperckim tekstem pani Agnieszki Wrzesiak, psychologa klinicznego, autorki pomocy dydaktycznych. W codziennej praktyce Pani Agnieszka  zajmuje się diagnozą i terapią dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi, nadpobudliwymi psychoruchowo oraz  z zaburzeniami rozwojowymi. Pracuje w nurcie terapii poznawczo-behawioralnej. Prowadzi również terapię rodzin. Współzałożycielka Centrum Psychologiczno – Logopedycznego „Mavicus” s.c. w Łodzi. Jest mamą dwójki dzieci – Ani i Kuby.

Temat jest bardzo ważny i warto go poruszyć na spotkaniu z Rodzicami, by skutecznie wspierali nasze działania edukacyjne.

Wielu rodziców poszukuje odpowiedzi na pytanie, co zrobić by ułatwić swojemu dziecku odnalezienie się w roli ucznia, zwiększyć samodzielność w odrabianiu lekcji, sprawić, by polubiło naukę.

Nawet dziecko, które osiągnęło dojrzałość szkolną (czyli jest w stanie opanowywać program nauczania i uczestniczyć w życiu swojej klasy), może mieć kłopoty z opanowaniem umiejętności odrabiania prac domowych.

Kilka sprawdzonych pomysłów na to, jak nauczyć dziecko organizowania sobie pracy:

ORGANIZACJA CZASU

Po powrocie ze szkoły należy zapewnić dziecku krótki odpoczynek. Nie powinien on jednak polegać na oglądaniu telewizji, czy graniu na komputerze. Świetnym sposobem na odzyskanie sił jest pół godziny zabawy (np. gra planszowa, budowanie z klocków, rysowanie), spacer lub zabawy relaksacyjne. Latający dywan

W miarę możliwości warto odrabiać lekcje o stałej porze oraz dawać dziecku wcześniej ustalony sygnał oznaczający, że kończymy zabawę i pora zabrać do pracy (np. słowo-hasło, dzwonek).

Po odrobieniu lekcji dziecko musi mieć czas na codzienne zajęcia i zabawę. Na pierwszym etapie nauki nie podchodźmy zbyt ambitnie do organizowania wielu zajęć dodatkowych, pozostawmy mu dwa, trzy popołudnia „wolne”.

MIEJSCE DO NAUKI

Przed rozpoczęciem pracy przygotowujemy wspólnie z dzieckiem miejsce i przybory – odrabianie lekcji  powinno się odbywać  w „cichym” pokoju, przy „pustym” biurku; dzieciom łatwo rozpraszającym się ograniczamy ilość bodźców docierających z zewnątrz (wyłączamy muzykę, telewizor, sadzamy dziecko tyłem do okna).

OBECNOŚĆ RODZICA

Początkowo rodzic może być obecny przy odrabianiu lekcji (siedzieć obok), ale nie powinien robić ich za dziecko. Do większej samodzielności przyzwyczajamy dziecko stopniowo,                   np. zawsze pomagamy zaplanować pracę, sprawdzamy poprawność jej wykonania, ale zwiększamy ilość czasu, w którym dziecko pracuje przy biurku samo.

Jednocześnie pamiętamy o kontrolowaniu tempa pracy dziecka, poziomu jego skupienia się na wykonywanych czynnościach (np. zaglądamy co kilka minut do pokoju i sprawdzamy czy  wykonuje zadanie).

PLANOWANIE

Odrabianie lekcji dobrze zacząć od zaplanowania pracy – po powrocie ze szkoły pytamy dziecko, co zostało zadane do domu (sprawdzamy co zostało zaznaczone w podręcznikach lub zeszycie do korespondencji), jakie pomoce ma przynieść ze sobą następnego dnia.

Wspólnie wykonujemy plan – na kartce, w punktach, kolorowymi pisakami – zapisujemy, co jest zadane, ustalamy, w jakiej kolejności dziecko będzie wykonywać zadania (rozpoczynamy od zadań o średnim poziomie trudności, później proponujemy zadania trudne, a na koniec – łatwe, wymagające mniejszego wysiłku).

Plan wykorzystujemy także do pokazywania dziecku, że jego praca przynosi efekt – skreślając kolejne zadania, które zostały wykonane, dziecko odczuwa satysfakcję  i buduje poczucie swojego sprawstwa.

PODCZAS ODRABIANIA LEKCJI:

• robimy krótkie, kilkuminutowe przerwy (np. krótka gimnastyka, zabawa z psem itp.)
• dłuższe lub trudniejsze zadania dzielimy na etapy
• pozwalamy dziecku na niewielki niepokój ruchowy np. machanie nogą (jeśli dziecku to pomaga)
  • podajemy krótkie, zrozumiałe, możliwe do wykonania polecenia, wypowiadamy je bezpośrednio do dziecka, w chwili gdy zwraca na nas uwagę,
  • upewniamy się, czy dziecko rozumie polecenie, prosimy o jego powtórzenie
  • staramy się zainteresować dziecko materiałem, dbamy o to, by zadania czytelne i atrakcyjne
  • chwalimy dziecko za efekty, wzmacniamy nawet małe osiągnięcia, za większe przyznajemy „dyplomy”
  • doceniamy wysiłek wkładany w naukę, nawet jeśli dziecko popełnia błędy lub czegoś nie rozumie
  • wzmacniając – opisujemy, co nam się podoba w postępowaniu dziecka, podkreślamy jego mocne strony (np. wytrwałość, dokładność itp.)
  • unikamy krytykowania, używania ironicznych uwag, porównywania do innych dzieci
  • wskazujemy błędy, ale bez krytycznych ocen (wskazując nieprawidłowości należy jednocześnie podkreślać osiągnięcia); pozwalamy, by dziecko samo odnalazło błędy i je poprawiło
  • pomagamy doprowadzać dziecku pracę do końca, kontrolujemy jej wykonanie
  • pamiętamy o tym, by wspierać dziecko, gdy jest zmęczone (przytulenie, masaż ręki, czekoladka na wzmocnienie, pochwała)
  • przyzwyczajamy dziecko do tego, że odrabianie lekcji zawsze powinno być zakończone naszykowaniem się na kolejny dzień do szkoły – spakowaniem plecaka (z dyskretną kontrolą rodziców).

CO JESZCZE MOŻE POMÓC?

– Rozmowy z dzieckiem o tym, co myśli i czuje na temat szkoły, odrabiania zadań domowych.

• Okazywanie dziecku uważności, cierpliwości i akceptacji dla jego niepokojów, pytań, skarg.
• Zapewnianie dziecku możliwość wyrażania uczuć.
• Właściwy stosunek do ocen szkolnych, uświadamianie dziecku, że uczy się dla swojej wiedzy, nie dla ocen (oceny są ważne, ale nie należy przywiązywać do nich nadmiernej wagi).
• Zgodność stanowisk obojga rodziców, co do sposobów odrabiania lekcji (rodzice powinni wypracować podobne metody i zasady wspierania dziecka).
• Utrzymywanie stałego kontaktu z nauczycielem (pomocne może być założenie tzw. zeszytu do korespondencji), wzmacnianie autorytetu nauczyciela w oczach dziecka, brak negatywnych komentarzy dotyczących prac domowych.

mgr Agnieszka Wrzesiak,

psycholog kliniczny