Rozwój mowy i wymowy u dzieci pięcioletnich, czym się charakteryzuje?

Na powyższe pytania udzieli odpowiedzi w dzisiejszym wpisie Pani Marzena Walkowiak – neurologopeda, pedagog-terapeuta, terapeuta integracji sensorycznej, autorka pomocy dydaktycznych, która na co dzień zajmuje się diagnostyką oraz terapią zaburzeń mowy i języka u dzieci i dorosłych.

Każdy kolejny rok życia dziecka to czas, w którym utrwala to czego się nauczyło oraz osiąga  nowe sprawności. Dziecko w tym wieku, przede wszystkim poszerza swoje słownictwo. Zauważa i opisuje związki między zjawiskami, tworzy narrację.  Potrafi opowiedzieć, co działo się w niedalekiej przeszłości i przyszłości. Chętnie opowiada o tym, co wydarzyło się w przedszkolu. Budowane przez dziecko wypowiedzi to nie tylko etykietowanie poszczególnych fragmentów otaczającego je świata, ale porządkowanie go. W piątym roku życia dziecko nadal zadaje wiele pytań. Często pytania dotyczą zjawisk, które trudno jest dziecku wyjaśnić lub tak oczywistych, że dorosły ma problem z ich wytłumaczeniem. Pięciolatek zaczyna dostrzegać specyficzność języka, podejmuje próby tworzenia rymów, dostrzega niuanse językowe, bawi się słowami. Zauważa, że istnieją języki obce. Rozumienie słów i wypowiedzi nie jest już dosłowne. Pojawia się rozumienie zwrotów, wyrażeń o charakterze metaforycznym. W tym okresie rozwój systemu fonetyczno – fonologicznego dziecka powinien być już właściwe zakończony.  Pięciolatek  realizuje większość głosek języka polskiego, także nosówki. Jedynym dźwiękiem, którego może brakować jest głoska [r].

RADA:

Zwracajmy uwagę na sposób realizacji głosek. Jeśli język dziecka  podczas realizacji głosek, szczególnie t, d, n, l, s, z, c, dz znajduje się między ząbkami lub układa się bocznie; zamiast głoski [r] pojawia się dźwięk [j] lub dźwięki zbliżone do [r], ale realizowane bez uniesionego języka, często wydobywające się z tylnej części jamy ustnej, skontaktujmy się z logopedą, aby to ocenił.

Pamiętajmy o tym, że warto systematycznie kontrolować postępy rozwoju mowy dziecka. W tym też celu powstała pomoc logopedyczna Kwestionariusz do badania artykulacji, dzięki której możemy szczegółowo ocenić wymowę dziecka.

Kwestionariusz ten zawiera odpowiednio przygotowany materiał językowy składający się z obrazków, który pozwala ocenić realizację danej głoski w izolacji, w sylabach, wyrazach w każdej pozycji (nagłosie, śródgłosie i wygłosie), zwrotach, zdaniach oraz mowie swobodnej.

Do kwestionariusza dołączona jest instrukcja jak dokładnie należy z niego korzystać, co znacznie ułatwia jego stosowanie, a dołączone karty zapisu wyników badania pozwalają na umieszczanie bieżących adnotacji i uwag.

Jeśli zauważasz jakieś problemy w wymowie dziecka, koniecznie należy udać się do logopedy. Im wcześniej zostanie rozpoczęta terapia, tym większa jest szansa na skorygowanie zaburzenia.

Możesz również ćwiczyć z dzieckiem w warunkach domowych, w tym celu polecam zastosować pacynkę terapeutyczną Lenę, dzięki której codzienne ćwiczenia buzi i języka dziecka zamienią się w czystą zabawę. Pacynka stwarza wiele możliwości manipulowania nią i stanowi wzór do naśladowania przez dzieci. Posiada otwór z tyłu głowy, dzięki któremu z łatwością będziesz mógł manipulować ruchami jej głowy, workowate ręce, w które mieszczą się zarówno dłonie dziecka, jak i osoby dorosłej oraz ruchomy język, w który można włożyć palce by pokazywać dziecku jak powinny wyglądać ćwiczenia języka zadawane przez logopedę czy terapeutę.