Agresja – zawsze nas niepokoi i budzi nasz sprzeciw
W dzisiejszych czasach w otaczającym nas świecie mamy do czynienia z agresją w wywiadach, filmach, bajkach i wielu różnych sytuacjach. Zatrważające jest to, że ogromnie wzrósł poziom agresji wśród dzieci.
Najczęściej dziecko kieruje swoją agresją przeciwko rodzicom/opiekunom, rówieśnikom, a zdarza się że również przeciwko samemu sobie. Zastanawiamy się jako rodzice, nauczyciele, pedagodzy, terapeuci: „Co zrobić, gdy dziecko jest agresywne?, Jak poradzić sobie z dzieckiem upartym, złośliwym, tym który bije i krzywdzi?”
Warto pamiętać, że na każde zachowania agresywne trzeba reagować natychmiast i podjąć działania w ich eliminacji, bo w przeciwnym razie mogą się utrwalać. Na początku należy poszukać przyczyn takich zachowań. Muszą mieć jakieś źródło, mogą one wynikać z różnych przykrych zdarzeń, zaskakujących sytuacji, trudnych zmian. Agresywne zachowanie dziecka może też być wynikiem oglądania nieodpowiednich, brutalnych bajek, programów telewizyjnych, filmów w sieci Internetowej. Dzieci „przesiąknięte” taką wiedzą zazwyczaj bawią się i odwzorowują zachowania bohaterów, którymi się stają w realnym życiu i odreagowują negatywne emocje. Agresja to reakcja na różne sytuacje trudne, która może powodować szkody fizyczne lub psychiczne. Zachowania agresywne mogą mieć charakter agresji słownej – w postaci kłótni, przekleństw, wyśmiewania się, przezywania, szydzenia; agresji fizycznej – w formie popychania, bicia, plucia, niszczenia, buntu przeciwko poleceniom dorosłych. Takie zachowania mogą być kierowane wobec innych osób, przedmiotów, ale także wobec siebie (autoagresja). Każde zachowanie agresywne ma swoje przyczyny i aby skutecznie mu przeciwdziałać należy przyjrzeć się skąd to zachowanie może się brać. Dzieci agresywne nie są łatwe we współpracy, sprawiają wiele trudności i kłopotów rodzicom, opiekunom, nauczycielom. Nie stosują się do przyjętych zasad i reguł panujących w grupie rówieśniczej, nie rozumieją i nie umieją wyrażać swoich emocji w pozytywny sposób.
Osoby pracujące z takimi dziećmi powinny podejmować działania wychowawcze, które powinny prowadzić do tego, aby dziecko umiało nazwać swoje uczucia, emocje i świadomie potrafiło zahamować swoją agresję. Dlatego ważne jest to, żeby wiedzieć jak radzić sobie z uczuciem złości i jak postępować i radzić sobie , kiedy inni wpadają we wściekłość.
Dlatego polecam książkę autorstwa Rosemarie Portmann pt. „Gry i zabawy przeciwko agresji”, w której szeroko opisane są wskazówki „Jak nauczyć się żyć ze złością i agresją?” Jest wiele gotowych ćwiczeń i zabaw dotyczących sytuacji z życia codziennego, uwzględniające:
– dostrzeganie agresywnych uczuć i ich wyrażanie
– rozpoznawanie przyczyn wściekłości i agresji
– rozumienie siebie samego i innych
– opanowywanie i przezwyciężanie złości i agresji
– poczucie własnej wartości i silnej osobowości
– nawiązywanie nieagresywnych kontaktów
– pokojowe rozwiązywanie konfliktów
mgr Dorota Szwugier
pedagog – terapeuta
Bibliografia:
- Portmann, „Gry i zabawy przeciwko agresji”
- Walkowiak, A. Wrzesiak, D. Szwugier „Praktyczne wskazówki do pracy z uczniem w ramach realizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w szkole”
Pamiętajmy o tym, aby już od najmłodszych lat uczyć dzieci prawidłowych sposobów określania, wyrażania, odreagowywania i radzenia sobie z różnego rodzaju emocjami. Jednym ze sposobów na to może być zawieszenie w widocznym miejscu plakatu „Jak odreagować emocje”, który wskazuje dziecku bezpieczne akceptowalne społecznie sposoby rozładowywania emocji radości i smutku. Plakat przedstawia w formie symboli propozycje różnych sposobów odreagowania smutku i złości. Dodatkowo pomaga rozpoznać odczuwane emocje, nazwać je wybrać sposób poradzenia sobie z nimi.
Warto w tym miejscu wspomnieć jeszcze o multimedialnym programie „Moc emocji”, który przeznaczony jest do wykorzystania na zajęciach w szkołach, przedszkolach i placówkach opiekuńczo-wychowawczych.
Program terapeutyczny moc emocji stanowi narzędzie wspierające profilaktykę trudnych zachowań i umożliwiający zapobieganie sytuacjom kryzysowym. Dodatkowo z powodzeniem wykorzystasz go w celu integracji grupy oraz budowania w niej relacji rówieśniczych.
Program doskonale się sprawdzi między innymi jako forma wsparcia w :
- Kształtowaniu pozytywnego obrazu siebie,
- Budowaniu umiejętności rozpoznawania i nazywania emocji,
- Rozwijaniu zdolności radzenia sobie z emocjami własnymi i innych,
- Procesie budowanie relacji,
- Rozwijaniu umiejętności dbania o własne zdrowie, higienę i bezpieczeństwo.
